تغذیه در دوران ارتودنسی؛ لیست غذاهای نرم و همینطور ممنوعه

تغذیه مناسب در دوران ارتودنسی از مهم ترین مواردی است که بیمار بعد از قرار گرفتن براکت، سیم ارتودنسی و فنرها روی دندان خود باید به آن توجه داشته باشد. نکات مهمی در رابطه با رژیم غذایی وجود دارد که توسط متخصص ارتودنسی به بیمار آموزش داده می شود و بیمار باید آنها را مو به مو اجرا کند تا به بهترین نتیجه از درمان خود دست پیدا کند.

عواقب داشتن تغذیه نامناسب در دوران ارتودنسی

از عمده خطراتی که دستگاه ارتودنسی دندان را در طی درمان تهدید می‌ کند، احتمال شکستن یا جدا شدن وسایل ارتودنسی از روی دندان است. اگر این وسایل از روی دندان کنده شوند باید وسایل ارتودنسی مجدداً به دندان چسبانده شوند. این امر سبب حرکت نا به جای دندان شده و در روند درمان وقفه ایجاد می‌ کند. از طرفی موجبات آزردگی دهان و بافت های آن را فراهم می‌ آورد. اگر این مشکل دوباره تکرار شود، به مینای دندان نیز آسیب وارد خواهد شد.

نکات مهم درباره تغذیه در طول دوران ارتودنسی

دستگاه ارتودنسی بسیار محکم روی دندان متصل می شود و غذاهای معمولی نمی تواند به راحتی آنها را جدا کند. پس از قرار گرفتن وسایل ارتودنسی روی دندان و تنظیم آن ها در جلسات مراجعه، احساس درد امری کاملاً طبیعی بوده و بعد از چند روز از بین می رود اما اگر تحمل درد ممکن نبود، لازم است از مسکن استفاده شود.

برخی غذاها و خوراکی ها نیز می توانند با اعمال فشار بر براکت و بریس ها، سبب ایجاد درد و حساسیت شوند؛ از این رو در طول درمان لازم است از خوردن برخی غذاها و میوه ها خودداری شود. برای خوردن میوه هایی که هسته دارند، بهتر است ابتدا هسته آن ها را بیرون آورده و سپس به قطعات کوچک تقسیم کنید. میوه هایی نظیر سیب و هویج که از جمله خوراکی های سفت هستند باید بعد از تکه تکه کردن آن ها، با دندان های عقب جویده شوند.

متخصص ارتودنسی توضیحات لازم در خصوص مواد غذایی و نوع تغذیه در طول درمان به بیمار خواهد داد که برخی از آن ها عبارتند از:

• استفاده از آدامس، شکلات، سوهان، گز، ته دیگ، نان باگت ممنوع است.
• از گاز زدن مواد غذایی با دندان های جلو پرهیز شود.
• در هنگام غذا خوردن لقمه های کوچک گرفته شود.
• دقت شود در غذا گوشت، نان، استخوان و … سفت وجود نداشته باشد.
• از قرار گرفتن خودکار، مداد و دیگر وسایل در داخل دهان اجتناب شود.

تغذیه مناسب در هنگام ارتودنسی (لیست غذاهای نرم برای ارتودنسی)

آگاهی از تغذیه مناسب در دوران ارتودنسی سبب می‌ شود فرد بتواند به آسانی خود را با شرایط سیم کشی دندان ها تطبیق داده و درد ناشی از نصب یا تنظیم بریس ها را نیز کاهش دهد. مهم ترین پیامدهایی که فرد را مجبور به رعایت رژیم غذایی خاصی در این دوران می کند، شکستن بریس ها و احساس درد است. برخی از غذاها می توانند به راحتی در لای بریس و براکت ها گیر کنند که بیرون آوردن آن ها کاری دشوار و اغلب اوقات دردناک خواهد بود.

در اینجا فهرستی از غذاها آورده می‌ شود که برای جلوگیری از احساس درد و شکستگی بریس، توجه به آن ها ضروری است. این مواد غذایی عبارتند از:

• ذرت بوداده بدون پوسته
• پرتقال، توت فرنگی و سایر میوه های نرم
• انواع پنیر
• سبزیجات پخته شده یا نرم
• ماست، بستنی و پودینگ
• اسموتی و شیک
• انواع سوپ های نرم بدون مواد غذایی سفت در آنها
• گوشت ماهی و ماکیان نرم
• ماکارونی و پاستای پخته شده نرم
• سیب زمینی آب پز و یا پوره سیب زمینی
• میوه های رسیده (مانند آووکادو یا موز) یا پخته شده (مانند سیب)
• حبوبات پخته شده
• ژله و دسرهای هم خانواده آن
• نان نرم بدون غلات کامل

مواد غذایی مفید و مقوی در رژیم غذایی ارتودنسی

غذاهای مختلفی در این دوران وجود دارند که بسیار مقوی و مناسب هستند. این مواد نه تنها سلامت عمومی بدن را حفظ کرده؛ بلکه نقش قابل توجهی در سلامت دندان ها در طی این دوران دارند که شامل موارد زیر می شوند:

• محصولات لبنی
• کلسیم
• ویتامین دی
• پتاسیم

غذاهای ممنوعه در زمان ارتودنسی

با اینکه بریس های ارتودنسی ثابت بسیار مستحکم هستند اما این به این معنا نیست که در هیچ شرایطی نمی شکنند. یکی از مراقبت های بعد از ارتودنسی، همین مسئه مربوط به سیم و براکت ها است. در طی درمان خود باید از برخی مواد غذایی و خوراکی پرهیز کرد که این مواد غذایی شامل غذاهای سفت، سخت و چسبناک می باشند. مصرف غذاهای سفت و حتی چسبناک می توانند مشکلات زیادی برای فرد به وجود آورند؛ از این رو لازم است بعد از جلسات ارتودنسی از این غذاها و خوراکی ها پرهیز شود:

• آجیل و خشکبار
• ذرت بوداده
• مواد غذایی چسبنده و شیرین
• یخ
• نان خشک
• آبنبات و شکلات
• پیتزا
• چیپس
• آدامس
• کلوچه های ترد و سفت
• میوه های سفت مانند هویج و سیب
• بلال

خوردن پاپ کورن در ارتودنسی

یکی از مواد مضر در رژیم غذایی استفاده از پاپ کورن در طول درمان است. هسته آن می‌ تواند برای مدت زمان زیادی لا به لای سیم ها گیر کرده و سبب تورم و التهاب لثه شود. این التهاب درد بسیار زیادی برای فرد به وجود خواهد آورد. گاهی اوقات مشکل به قدری جدی است که باید کل سیم کشی برداشته شده و هسته پاپ کورن از دهان خارج شود. این خوراکی ممکن است باعث شکسته شدن براکت ها نیز شود.

مصرف نوشیدنی در دوران ارتودنسی

در هنگام استفاده از ارتودنسی باید از خوردن برخی نوشیدنی ها خودداری کرد. نوشیدنی های شیرین خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهند و نوشابه های گازدار نیز موجب تغییر رنگ و لکه انداختن روی دندان ها می‌ شود. این نوشیدنی ها اسید زیادی داشته و مینای دندان را از بین می‌ برند؛ در نتیجه مصرف نوشابه در ارتودنسی ممنوع می باشد.

از طرفی شکر هم به سطح داخلی و هم خارجی دندان آسیب رسانده و سبب پوسیدگی دندان می‌ شود. حتی خوردن چای در زمان ارتودنسی به طور مکرر نیز تغییر رنگ دندان را به دنبال داشته و لکه های سفیدی در محل تلاقی دندان و بریس ایجاد می‌ کند. اگر لکه ها تیره باشند و با استفاده از ژل های سفید کننده دندان از بین نروند، باید به طور حرفه ای و با کمک دندانپزشک به سفید کردن آنها پرداخت. بنابراین به طور خلاصه می‌ توان گفت نوشیدنی هایی که باید از آشامیدن آن صرف نظر کرد از این قرارند:

• نوشیدنی های شیرین مثل عسل، شربت
• آب میوه های حاوی لیمو
• نوشیدنی های انرژی زا
• نوشابه های گازدار

مصرف آب میوه در طول درمان

خوردن آب میوه در زمان ارتودنسی هیچ مانعی ندارد، اما بهتر است از آب میوه های طبیعی و خانگی در طی این دوره استفاده شود. لازم به ذکر است پس از مصرف آب میوه های رنگی مثل آب آلبالو بهتر است دهان و دندان خود را شسته و در صورت امکان از دهانشویه استفاده کرد.

چند روش برای رعایت بهتر تغذیه در دوران ارتودنسی

• خارج کردن غذاهای ممنوعه از دسترس خود
• پیدا کردن جایگزین برای غذاهای مضر در این دوران
• مصرف غذاهای فوق نرم در هفته اول ارتودنسی
• مصرف غذاهای سرد در هنگام داشتن درد
• نجویدن غذا با دندان های جلو
• تقسیم کردن غذا به قطعات کوچک تر